عوامل مؤثر در ارتقاء کارآفرینی گردشگری در مناطق روستایی با تأکید بر حفظ محیط زیست
محورهای موضوعی : اقتصاد محیط زیست
سیده محدثه حاتمی شاه خالی
1
(جغرافیا و برنامه ریز ی روستایی )
کلید واژه: ارتقاء کارآفرینی, گردشگری , مناطق روستایی, محیط زیست, استان آذربایجان شرقی,
چکیده مقاله :
می توان گفت مانند دیگر فعالیت های خودجوش بشر، کارآفرینی که منجر به ارتقاء کیفیت زندگی و بهزیستی شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. در مسیر توسعه و ارتقاء سطح کارآفرینی عوامل اثرگذاری نقش دارند ضمن اینکه در مقابل این عوامل موانع و چالش هایی نیز پیش روی کارآفرینان وجود دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی این عوامل و مطالعه عناصر اثرگذار می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است و می توان از نتایج تحقیق در مناطق دیگر نیز بهره برد و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی_ تحلیلی می باشد. در این پژوهش جهت استخراج داده های پرسشنامه ها از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است و برای آزمون فرضیه ها از روش تک نمونه ای استفاده شده است. پژوهش حاکی از این مطلب است که رابطه معناداری بین عوامل نهادی و سازمانی، عوامل اقتصادی، عوامل مدیریتی، عوامل اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی و ارتقاء سطح کارآفرینی در روستاهای مورد مطالعه وجود دارد.
It can be said that like other spontaneous human activities, entrepreneurship that leads to improving the quality of life and well-being is of great importance. Influential factors play a role in the development and promotion of entrepreneurship, while there are obstacles and challenges for entrepreneurs. The purpose of this study is to identify these factors and study the effective elements. This research is applied in terms of purpose and the results of research in other areas can be used and in terms of the method of work, it is descriptive-analytical. In this research, SPSS software has been used to extract the questionnaire data and a one-sample method has been used to test the hypotheses. The research indicates that there is a significant relationship between institutional and organizational factors, economic factors, managerial factors, social, environmental and cultural factors and the promotion of entrepreneurship in the studied villages.
1. دادورخانی، فضیله، محمدزاده لاریجانی، فاطمه، 1392. ارزیابی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گردشگری خانه های دوم ،پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 4.
2. رضوانی، محمدرضا، 1387، مقدمه ای بر برنامه ریزی روستایی در ایران، تهران، انتشارات قومس.
3. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، پورطاهری، مهدی، فضلی، نفیسه، 1393. تحلیل عوامل مؤثر در توسعه ی کارآفرینی در گردشگری روستایی، مجله برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال 3، شماره 8، ص: 87-107.
4. زرافشانی، کیومرث، شرفی، لیدا، گراوندی، شهیر، قبادی، پرستو، بررسی اثرات توسعه گردشگری در ارتقاء شاخص های اقتصادی-اجتماعی نواحی روستایی مطالعه موردی منطقه ریجاب استان کرمانشاه، نشریه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، جلد 2، شماره 5.
5. عسگری، رسول، شمس الدینی، علی، کردوانی، پرویز، 1397. ارائه ی مدل آینده نگر کارآفرینی مبتنی بر بوم گردی در روستاهای هدف گردشگری(مطالعه ی موردی: روستاهای هدف شهرستان خور و بیابانک)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال: 8، شماره: 31، پاییز.
6. عنابستانی، علی اکبر، سعیدی، عباس، درویشی، حسن، 1391، بررسی آثار اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی توسعه گردشگری سکونتگاههای روستایی از دیدگاه گردشگران و روستاییان مطالعه موردی دشت ارژن فارس، مجله برنامه ریزی فضایی جغرافیا، سال 2، شماره 2.
7. غنیان، منصور، خانی، فضیله، بقایی، لیلا، 1390. ارزیابی فضای کارآفرینی در گردشگری روستایی(مطالعه موردی: منطقه اورامان)، پژوهش های روستایی، سال 2، شماره 3، پاییز.
8. قهرمانی، مریم، 1391. توسعه ی گردشگری پایدار روستایی و جایگاه باارزش بافت های روستا، مطالعه ی موردی روستای سیمین شهر همدان، فضای گردشگری، سال 2، ص: 65-80.
9. کریمی، سعید، 1393، کارآفرینی گردشگری کشاورزی، راهبردی نوین برای توسعه روستایی، نشریه کارآفرینی در کشاورزی، جلد اول، شماره 4.
10. محمدی یگانه، بهروز، عینالی، جمشید، بیگدلی، اعظم، 1395. نقش کارآفرینی در توسعه ی مناطق روستایی با تأکید بر گردشگری، دهستان حصار ولیعصر شهرستان آوج، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال6، شماره 21، ص: 193-202،بهار.
11. یاسوری، مجید، 1394. مقدمه ای بر اقتصاد روستایی، انتشارات دانشگاه گیلان، چاپ اول.
12.Borke Tunali, C, Sender, S, 2019. The determinates of entrepreneurship in Turkey, Computer Science, V: 158,P: 648-652.
13.Fredstrom, A, Peltonen, J, Wincent, J, 2020. A country level institutional perspective on entrepreneurship productivity: The effects of informal economy and regulation, Journal of business venturing, V:21, p:1-15.
14.Giannakis, Elias, 2014. The role of rural tourism on the development of rural areas: the case of cyrrus , Romanian journal of regional science, v: 8.
15.Harpa, E, Moca, S, Rus, S, 2016. A comparative study of rural entrepreneurship Romania-Greece, V:22, P:1100-1105.
16.Hwang, JeaHee. & Lee, seong Woo , 2015. The effect of the rural tourism policy on non-farm income in South Korea, Elsevier, V: 46, p: 501-513.
17.Istanbullu, F, Zeki,M, yilmaz, S, 2015. The economic contribution of Turkish tourism entrepreneurship on the development of tourism movements in Islamic countries,Social and behavioral sciences,V:195, P:413-422.
18.Kirkwood, J, Tootell, B, 2008. Is entrepreneurship the answer to achieving work- family balance? , Journal of management & organization, V: 14, p: 285-302.
19.M situmorang, Dohar Bob, Rasfaldini Mirzanti, Isti, 2012. Social entrepreneurship to develop ecotourism, Economics and finance,V: 4,P:398-405.
20.Mantymaa,E,tyrvaien,L,Jautinen,A,Kuittila,M,2019. Importance of forest landscape quality for companies operating in nature tourism areas, Land use policy, p:1-12.
21.Pilving, T, Kull, T, Suskevics, M, Viira, A, 2019. The tourism partnership life cycle in Estonia: Striving towards sustainable multisectoral rural tourism collaboration, Tourism management perspectives, V: 31, P: 2019-230.
22.Slmkova, E, 2007. Strategic approaches to rural tourism and sustainable development of rural areas, University of hardec kralove, CZECH Republic.
23.Razvan Surugiu,M, Surugiu,C,2015. Heritage tourism entrepreneurship and social media: opportunities and challenges,Social and behavioral sciences,V:188, p: 74-81.
24.Talmaciu, M, 2012. Considerations regarding the development of Romanian regional economies through in novation and entrepreneurship, science direct procedia economies and finance 3,p: 914-920.
25.Thelken, H & Jong, G, 2020. The impact of values and future orientation on intention formation within sustainable entrepreneurship, Journal of Cleaner production, V: 226,P: 1-50.
26.Yuan,P, liu,Y, Ju, F, li, X, 2017. A study on farmer’s Agriculture related tourism entrepreneurship behavior, Computer Science,V: 122, P:743-750.
پژوهش و فناوری محیط زیست،1400 6(9)، 23-33
| |||
عوامل مؤثر در ارتقاء کارآفرینی گردشگری در مناطق روستایی با تأکید بر حفظ محیط زیست (مطالعه‌ی موردی: روستاهای استان آذربایجان شرقی)
|
محدثه حاتمی شاه خالی1*، آی تک داوری2
|
محدثه حاتمی شاه خالی11، آی تک داوری2
1- دانش آموخته دوره دکتری، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران 2- دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران |
چکیده |
می‌توان گفت مانند دیگر فعالیت‌های خودجوش بشر، کارآفرینی که منجر به ارتقاء کیفیت زندگی و بهزیستی شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. در مسیر توسعه و ارتقاء سطح کارآفرینی عوامل اثرگذاری نقش دارند ضمن اینکه در مقابل این عوامل موانع و چالش‌هایی نیز پیش روی کارآفرینان وجود دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی این عوامل و مطالعه عناصر اثرگذار می‌باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است و می‌توان از نتایج تحقیق در مناطق دیگر نیز بهره برد و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی_ تحلیلی است. در این پژوهش جهت استخراج داده‌های پرسشنامه‌ها از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است و برای آزمون فرضیه‌ها از روش تک نمونه ای استفاده شده است. پژوهش حاکی از این مطلب است که رابطه معناداری بین عوامل نهادی و سازمانی، عوامل اقتصادی، عوامل مدیریتی، عوامل اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی و ارتقاء سطح کارآفرینی در روستاهای مورد مطالعه وجود دارد. |
كليد واژه‌ها: ارتقاء کارآفرینی، گردشگری ، مناطق روستایی، محیط زیست، استان آذربایجان شرقی |
[1] *پست الکترونیکی نویسنده مسئول: mahdishatami1359@gmail.com
Journal of Environmental Research and Technology, 6(9)2021. 23-33
|
Effective factors on the promotion of tourism entrepreneurship in rural areas with emphasis on environmental protection (Case study: Villages of east Azerbaijan province) Mohadese Hatami shah khali1*,1Itak Davari2 1- PhD in Geography and Rural Planning, Department of Geography and Rural Planning, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran 2- PhD student in Geography and Rural Planning, Department of Geography, Islamic Azad University, Research and Sciences Branch, Tehran, Iran |
Abstract It can be said that like other spontaneous human activities, entrepreneurship that leads to improving the quality of life and well-being is of great importance. Influential factors play a role in the development and promotion of entrepreneurship, while there are obstacles and challenges for entrepreneurs. The purpose of this study is to identify these factors and study the effective elements. This research is practical in terms of purpose and the results of research can be used in other areas and it is descriptive-analytical in terms of the working method. In this research, SPSS software has been used to extract the questionnaire data and a one-sample method has been used to test the hypotheses. The research indicates that there is a significant relationship between institutional and organizational factors, economic factors, managerial factors, social, environmental and cultural factors and promotion the level of entrepreneurship in the studied villages. |
Keywords: Entrepreneurship promotion, Tourism, Rural areas, Environment, East Azerbaijan province |
|
[1] * Corresponding author E-mail address: mahdishatami1359@gmail.com
مقدمه
افراد به دلایل شخصی و کاملاً متفاوت از یکدیگر کارآفرینی می‌کنند. از موارد مهم کیفیت زندگی مسائل مربوط به رضایتمندی‌ها می‌باشد، کارآفرینی می‌تواند رضایت شخصی و رضایت اجتماعی را به همراه بیاورد. حتی در جوامعی که برخی موانع سیاسی یا اجتماعی و حتی طبیعی وجود داشته باشد، رضایت مندی از اشتغال می‌تواند موانع را از مسیر بردارد (Wiklund et al,2019: 580). در رابطه با گردشگری در برنامه‌های دوم و سوم توسعه کشور هر چند گردشگری به هیچ صورتی در این برنامه‌ها انعکاس نیافته است و همانند سایر مسایل روستایی به فراموشی سپرده شده است، حتی در لایحه برنامه چهارم و پنجم توسعه و نیز در افق چشم انداز توسعه ۲۰ ساله کشور نیز گردشگری روستایی به طور مشخص مورد توجه قرار نگرفته است. امروزه توجه به جایگاه صنعت گردشگری در توسعه روستایی از آن جهت اهمیت دارد که می‌تون با بهره گیری از منابع طبیعی و انسانی ، علاوه بر امکان رشد اقتصادی، به ترویج بخش کشاورزی و تولید صنایع دستی محلی پرداخت و گامی در مسیر بهبود شرایط زیست محیطی و پاسداشت مواریث فرهنگی بومی و آداب و رسوم محلی در روستاها برداشت. با وجود مسائل ومشکلات مبتلا به روستاها مانند نبود اشتغال و درآمد کافی، وابسته بودن اشتغال روستایی به کشاورزی و عدم تنوع شغلی و نبود مهارت و سرمایه لازمه، انجام چنین تحقیقاتی علاوه بر توسعه مبانی و منابع علمی مربوط، به رفع مشکلات مذکور و توسعه اقتصادی روستاها، بخصوص آنانکه دارای پتانسیل‌های گردشگری در ابعاد مختلف می‌باشند کمک می‌کند. در غیر این صورت جمعیت و فضای روستاها متضرر می‌شود و این امر سبب شکاف اقتصادی بیشتر شهر و روستا و نتایج آن همچون مهاجرت گسترده روستاییان می‌شود که این امر لزوم و ضرورت پژوهش پیش روی را نشان می‌دهد.
پیشینه پژوهش
عنابستانی و همکاران(1391)، آثار اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی توسعه گردشگری سکونتگاههای روستایی از دیدگاه گردشگران را در مقاله ای با این عنوان بررسی نمودند. نتایج نشان دهنده آن است که توسعه گردشگری تغییرات مثبتی را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی در منطقه فراهم نموده است و زمینه‌های لازم برای جذب سرمایه گذاری خصوصی، جلوگیری از تخریب محیط زیست، بهسازی و ارتقای سیمای روستایی و هماهنگی نمای گذرگاههای روستایی، تخصیص سرمایه دولتی به توسعه امکانات و تسهیلات گردشگری فراهم آورده است. دادورخانی و محمدزاده لاریجانی(1392)، در مقاله ای با عنوان ارزیابی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گردشگری خانه‌های دوم، در روستاهای بخش بند پی شهرستان بابل، آثار و پیامدهای گردشگری روستایی را بررسی کردند و نتایج پژوهش وی حاکی از این است که گردشگری آثار مثبت و منفی مختلفی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی منطقه بجا گذاشته است. مهمترین آنها با توجه به دیدگاه کمی پرسش شوندگان به ترتیب در بعد اقتصادی، افزایش مشاغل فصلی مرتبط با گردشگری و در بعد اجتماعی، افزایش امکانات محلی و افزایش رفتارهای ضد اجتماعی و متضاد با فرهنگ بومی بوده است. زرافشانی و همکاران(1392)، در مقاله ای تحت عنوان بررسی اثرات توسعه گردشگری در ارتقاء شاخص‌های اقتصادی-اجتماعی نواحی روستایی، شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی را مورد مطالعه قرار دادند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه دارای چهار پیامد عمده درآمدزایی، ایجاد مشکلات زیست محیطی، توسعه فرهنگی و کاهش سرمایه اجتماعی بوده است که با بکارگیری نتایج این مطالعه می‌توان اثرات مثبت گردشگری را تقویت و پیامدهای منفی آن را کاهش داد. رکن الدین افتخاری و همکاران(1393)، در مقاله ای با عنوان تحلیل عوامل موثر در توسعهی کارآفرینی گردشگری روستایی، به مطالعه و شناسایی عوامل مؤثر در کارآفرینی پرداختند. ایشان در مطالعات خود به شناسايی و ارائه موثرترين عوامل در توسعه کارآفرينی در مناطق روستا پرداخته اند که بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيق عامل اقتصادی در اين زمينه دارای بيشترين تاثير بوده است. قنبری و همكاران(1394)، به بررسی عوامل توسعه دهنده کارآفرینی پرداختند، عنوان مقاله ایشان عوامل موثر بر توسعه كارآفريني در گردشگری روستايي می‌باشد در این مطالعه نشان دادند كه عوامل مرتبط با نقاط قوت، توسعه كارآفريني در گردشگری روستاهای مورد مطالعه بالاترين رتبه را داشته¬اند. همچنين، استقرار منطقه بر سر راه مواصلاتي كشور در ميان نقاط قوت، قرار گرفت فرهنگ ضعيف كارآفريني در ميان ساكنين منطقه و قصور و كوتاهي مسئولين دست اندركار در ميان نقاط ضعف، وجود راه‌های متنوع تری برای كسب درآمد در ميان فرصت‌ها وتخريب آثار و ابنيه تاريخي و تغيير كاربری اراضي و چشم انداز روستا در ميان تهديدها حائز بيشترين اهميت شناخته شدند.
بورک تونالی و سندر1(2019) ، در مقاله ای با عنوان عوامل تعیین کننده کارآفرینی در ترکیه به تحلیل عوامل جنسیتی پرداخته نتایج تجزیه و تحلیل نشان می‌دهد که جوان و مرد بودن تأثیر مثبتی بر کارآفرینی در ترکیه دارد. علاوه بر این، در حالی که سطوح بالاتر درآمد احتمال کارآفرین بودن را افزایش می‌دهد، آموزش در سطح عالی این احتمال را کاهش می‌دهد. ترس از شکست بر شروع کار جدید تأثیر منفی می‌گذارد و شروع یک کسب و کار جدید به عنوان یک انتخاب شغلی مطلوب و دیدن موفقیت در شروع آن دارای ارزش بالایی می‌باشد. تلکن و جونگ2(2020)، در مقاله ای با عنوان تأثیر ارزش‌ها و جهت گیری آینده در شکل گیری کارآفرینی پایدار، نشان می‌دهد که مشاغل آموزشی و دیگر مشاغل می‌توانند اهداف کارآفرینی پایدار را از طریق استراتژی‌های فعال سازی ارزش برای افزایش تمایل به کارآفرینی تحریک کنند. علاوه بر این توصیه می‌شود که به عنوان یک سیاست، برنامه‌های دولتی باید به تقویت هنجارهای ذهنی به عنوان راهی متفاوت برای تحریک شکل گیری کارآفرینی‌ها کمک نمایند.
مبانی نظری
جهت دستیابی به مزیت‌های رقابتی و توسعه ی پایدار مناطق، کارآفرینی می‌تواند به عنوان عنصر محرک ظرفیت‌های اقتصادی مناطق سبب تحولات بزرگی در سکونتگاهها شود. بنابراین جهت تحولات اقتصادی در یک منطقه با دو سؤال اساسی مواجه هستیم یکی اینکه چ