ارزیابی پتانسیل آلایندگی درخلیج گرگان با استفاده از مدل تحلیلیSWOT و ارائه ی راهکارهای قابل¬قبول
محورهای موضوعی : آلودگی منابع آب
1 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
کلید واژه: خلیج گرگان, آلاینده ها, مدل SWOT, راهبردهای تدافعی,
چکیده مقاله :
خلیج گرگان در استان گلستان از مناطق مهم زیستی و شیلاتی می باشد؛ در حالی که در سالیان اخیر به شدت آلوده شده است؛ بنابراین در مطالعه حاضر مهم ترین عوامل آلاینده، با استفاده از مدل SWOT مورد بررسی قرار گرفتند. برای این منظور نقاط ضعف، قوت، تهدید و فرصت در اکوسیستم شناسایی شده و توسط 10 تن از محققین علوم اکولوژی و هیدرولوژی مورد بررسی و امتیازدهی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده شامل ارقام 4/2 در مورد عوامل خارجی و 89/1 در مورد عوامل داخلی بوده است. بر این اساس، هر دو مقدار در محدوده راهبردهای تدافعی قرار می گیرند. راهبردهای تدافعی برای بهبود شرایط اکوسیستم، ضعف ها و تهدیدهای موجود را کنترل می کنند. مهم ترین عوامل فشار بر اکوسیستم نیز، بسته بودن کانال های اصلی دریا به خلیج، ورود آلاینده های مختلف به اکوسیستم و فیزیوگرافی ضعیف خلیج گرگان تعیین شدند. با توجه به اهمیت منابع آب سطحی از نظر تولید مواد غذایی مورد نیاز جامعه، لازم است مدیریت آگاهانه ای را بر آن ها، در راستای توسعه پایدار اعمال نمود تا علاوه بر حفاظت منابع آبی، محیطی مناسب جهت زیست انواع آبزیان فراهم شود.
Gorgan Bay in Golestan Province is important biological and fisheries area; while in recent years, it has been contaminated Severely; Therefore, the most important pollutant factors were studied using SWOT model in this study.For this purpose, weaknesses, strengths, threats and opportunities have been identified in the ecosystem and were evaluated by 10 ecology and hydrology scientists. The results included 2.4 for external factors and 1.89 for internal factors. Accordingly, both values are in the range of defensive strategies. Defensive strategies control existing weaknesses and threats to improve ecosystem conditions. The most important pressure factors on the ecosystem are being the main canals of the sea closed to the bay, the entry of various pollutants into the ecosystem and poor physiography of Gorgan Bay. According to the importance of the surface water resources in terms of food production for society, and in order to sustainable development, we should manage them consciously to provide suitable habitat for aquatic species in addition to protecting water resources.
احمدي، ر.، 1381. طرح مديريت پناهگاه حيات وحش ميانكاله. جلد ششم. مطالعات اقليم و هواشناسي. مهندسين مشاور رواناب. سازمان حفاظت محيط زيست. 28 صفحه.
آذرم دل، ح.، مصطفی¬زاده، ر. و قاسمی، الف.، 1389. ارزیابی شبکه ایستگاه¬های سنجش کیفیت آب سطحی رودخانه گرگانرود استان گلستان. مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. 4 (10): 58-61.
آمارنامه استان مازندران.، 1376. سازمان برنامه و بودجه. 802 صفحه.
بذرافشان، ع.، حاجي پورفرد، ح. و امين نژاد.،1377. بررسي اثرات زيست¬محيطي ناشي از اكتشاف و حفاري در آب¬هاي ساحلي و فلات قاره درياي خزر در منطقه نكا و بندر تركمن. مجموعه مقالات همايش دريا انسان توسعه. مركز ملي اقيانوس¬ شناسي بابلسر.
بشری، ل.، محمودی قرائی، م.ح.، موسوی حرمی، ر. و علیزاده لاهیجانی.،1393. مطالعه هیدروژئوشیمی و عوامل موثر بر شیمی آب خلیج گرگان. مجله اقیانوس¬شناسی. سال پنجم. 20 (12): 31-42.
حكمت¬نيا، ح. و موسوي، م.، 1385. كاربرد مدل در جغرافيا با تأكيد بر برنامه¬ريزي شهري و ناحيه اي. انتشارات دانشگاه تبريز. 93ص.
درویش¬بسطامی، ک.، طاهری، م.، باقری، ح.، یزدانی فشتمی، م.، سلطانی، ف.، حق¬پرست، س.، حمزه¬پور، ع. و لطفی¬آشتیانی، م.، 1391.
ارتباط بین غلظت برخی فلزات سنگین در رسوبات و جمعیت ماکروبنتوزها در خلیج گرگان. فصلنامه علمی- پژوهشی محیط زیست جانوری. 4 (4): 102-91 .
غلامی، ش. و نصیری، م.، 1394. شبیه¬سازی تخلیه ماهانه رودخانه اترک با استفاده از مدل SWOT، مطالعه موردی: حوزه آبخیز مراوه تپه، استان گلستان. مجله آبخیزداری مهندسی و مدیریت، 7 (2): 126-135.
فیروز، س.، استقلال، ا. و تشکری بافقی، ب،. 1396. کاربرد مدل SWOT-QSPM در تعیین عوامل موثر بر ارتقا و حفظ کیفیت محیطی در طراحی پارک 580 هکتاری در شیراز. دومین همایش بین¬المللی ایده¬های نوین در معماری، شهرسازی، جغرافیا و محیط زیست پایدار. مشهد.
لاهيجاني، ح.، حايري اردكاني، ا.، شريفي، آ. و نادري بني، ع.، 1389. شاخص‌هاي ژئوشيميايي و رسوب¬شناختي رسوبات خليج گرگان. مجله اقیانوس¬شناسی. 1 (1): 45-55.
لاهيجاني، ح.، 1381. گزارش نهايي طرح تحقيقاتي رسوب¬شناسي و كاني¬شناسي خليج گرگان. پژوهشگاه ملي اقيانوس¬شناسي و علوم جوي. 66 صفحه.
محمدخاني، ح.، عوفی، ف.، روشن طبری، ا.، نگارستان، ح.، منصوري، ب. و ایری، ی.، 1392. بررسي جامع اكولوژيك رودخانه¬هاو تالاب‌هاي مهم حوزه جنوبي درياي خزر، فاز دوم: خليج گرگان. موسسه تحقيقات شيلات ايران. مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آب-های داخلی گرگان.
نوروزی، ن.، قربانی، ر.و، حسینی، س.ع.، هدایتی، ع.ا. و ندافی، ر.، 1396. کاربرد ایزوتوپ¬های پایدار نیتروژن (Nδ15) و کربن ( Cδ13 ) در بررسی پویایی شبکه غذایی خلیج گرگان در استان گلستان. پایان¬نامه دکتری. گروه شیلات. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
نوری، ز.، سلاجقه، ع.، ملکیان، آ. و مقدم¬نیا، ع.، 1396. بررسی تأثیر بهترین اقدامات مدیریتی در کاهش منابع آلاینده نقطه¬ای و غیرنقطه‌ای آب با استفاده از مدل SWOT (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سیمره، رودخانه سیمره). مجله تحقیقات آب و خاک ایران، 48 (5): 99-106.
Abbaspour, c., Yang, J., Maximov, I., Siber, R., Bogner, K., Mieleitner, J., Zobrist, J., Srinivasan, R., 2007. Modelling hydrology and water quality in the pre-alpine/alpine Thur watershed using SWAT. Journal of Hydrology,333: 413-430
Amini, A., Moussavi Harami, R., Lahijani, H., Mahboubi, A., 2012. Holocene sedimentation rate in Gorgan Bay and adjacent coasts in southeast of Caspian Sea. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2 (1): 289-297.
Classification System for Wetland Type., 2012. The Ramsar convention Definition of “Wetland” and Classification System for Wetland Type.
Lahijani, H., 1997. Riverine sediment and stability of the Iranian coast of the Caspian Sea. Russian Academy of Sciences. SCC. Caspy. 120 p.
Mwangi, J.K., Shisanya, C.A., Gathenya, J.M., Namirembe, S., Moriasi., 2015. A modelling approach to evaluate the impact of conservation practices on water and sediment yield in Sasumua Watershed, Kenya. Soil and Water Conservation, 70 (2):75-90.
Perry, C. and Taylor, K., 2007. Environmental Sedimentology. Blackwell Publishing. 441 p.