تلفیق روش تصمیم‌گیری چند معیاره AHP و GIS در ارزیابی تناسب زمین
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری و محلی
1 - دانشگاه علوم و تحقیقات
کلید واژه: ارزيابي زمينتناسب زمين فرآيند تحليل سلسله مراتبي توسعه كالبدي عوامل طبيعيسيستم اطلاعات جغرافيايي,
چکیده مقاله :
شناخت و تعيين تناسب و استعداد زمين براي توسعة كالبدي و شهري از اقدامات اوليه در برنامه‌ريزي‌هاي فضايي و محيطي است. هدف از انجام پژوهش اين است كه با توجه به عوامل طبيعي، نواحي مناسب براي توسعة كالبدي در استان گیلان شناسايي و پراكنش فضايي آن‌ها مشخص گردد. تعيين تناسب زمين از طريق هفت معيار طبيعي مشتمل بر شیب، ارتفاع، پوشش زمین، بارش، فاصله از گسل، جنس سنگ، تناسب خاک و روش فرآيند تحليل سلسله مراتبی (AHP) در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي صورت پذیرفت. تناسب زمين براي توسعة كالبدي به سه طبقة زياد، متوسط و كم تقسيم شد و نقشة پهنه‌بندي آن تهيه گرديد. نتايج نشان داد كه صرف‌نظر از مناطق حفاظت شده و محدوده تالاب، حدود 62 درصد از منطقه مورد مطالعه در طبقه با تناسب زیاد قرار گرفته‌اند و با ملحوظ داشتن ساير پارامترها ميتوانند براي توسعة كالبدي مدنظر برنامه‌ريزان و سياست‌گزاران قرار گيرند.
Recognizing and determining the suitability and talent of the earth is one of the primary measures in spatial and environmental planning for physical and urban development. The aim of this research is to identify and determine the spatial distribution of suitable areas for physical development in Guilan province. Land suitability was determined by hierarchical process analysis (AHP) method and using seven natural criteria including gradient, altitude, cover, rainfall, distance from fault, rock, soil. The land suitability for physical development was divided into three large, moderate and low classes, and its zoning map was prepared. The results showed that, regardless of the protected areas and the wetland, about 62% of the study area is located in the class with a high proportion. With the consideration of other parameters, these areas can be considered for developmental planning by planners and policy makers.
[1] معصومی اشکوری، سید حسن، 1376، "اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای"، انتشارات مولف، 152ص.
[2] مخدوم، مجید، 1392، "شالوده آمایش سرزمین"، چاپ چهاردهم، انتشارات دانشگاه تهران، 304ص.
[3] Bojorquez - tapia ,L., Diaz-Mondragón, S., and Ezcurra, E., 2001, “GIS-based approach for participatory decision making & land suitability assessments".INT .J .Geographical information science, 15(2), Sep, pp.129-151.
[4] Aly, M., Giardino, J., and Klein, A., 2005,"Suitability assessments for New Minia City, Egypt: A GIS Approach to Engineering Geology". Journal of Environmental & Engineering Geoscience, 11, May, p. 259-269.
[5] Banai, R., 2005, "Land resource sustainability for urban develop ments: spatial support system prototype", Journal of environmental management's, 36(2), Aug, pp.282-96.
[6] Svoray, T., Bar, P., and Bannet, T., .2005, "Urban land use allocation in a Mediterranean ecoton: habitat heterogeneity model incorporated in a GIS, using a multi-criteria mechanism" ,landscape & urban planning ,72(4), May, pp.337-351.
[7] Knudson, B.J., 2006, "land use suitability Analysis for Florence township”, Goodhue County, Southeast Minnesota, USA.
[8] Huang, L., Sheng, G., and Wang, L., .2006," GIS-based hierarchy process for the suitability of nuclear waste disposal site, Environmental Informatics Archives, 4, pp. 289-296.
[9] Lee, Y., 2006, "An empirical Analysis of privatization in urban developments", 42nd ISO Carp congress, pp.1-10.
[10] Yang, F., Zeng, G., Du, C., Tang, L., Zhou, J., and Li, Z., 2008, “spatial analyzing system for urban landuse management based on GIS and multicriteria assessement modeling”, progress in natural scince, 18(10), pp. 1279-1284.
[11] غفاري، سيد رامين، 1382،" اولويت بندي بحران در سكونتگاههاي روستايي با روش AHP (مطالعة موردي: دهستان بازفت"، فصلنامه مهندس مشاور، شماره 12، صص 107-100.
[12] سرور، رحیم، 1383. "استفاده از روش (AHP) در مکانیابی های جغرافیایی (مطالعه موردی: مکانیابی جهت توسعه آتی شهر میاندواب)"، پژوهش های جغرافیایی. شماره 49. پاییز 1383. صص 38-19.
[13] عبدالهی، علی اصغر، 1383، " بررسی روند الگوی توسعه فیزیکی و تعیین مکان بهینه جهت توسعه شهر کنگان با استفاده از مدل بولین و AHP"، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
[14] فرجی سبکبار، حسنعلی، 1384، "مکانیابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP مطالعه موردی بخش طرقبه شهرستان مشهد"، پژوهش های جغرافیایی، شماره 51، صص 138-125.
[15] قنواتی، عزت ا... و سرخی، ولی، 1385،"مکانیابی محل دفن بهداشتی مواد زائد جامد شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP مطالعه موردی شهر آبدانان"، فصلنامه سرزمین، سال سوم، شماره 11، صص 77-67.
[16] کرم، امیر و محمدی، اعظم، 1388،" ارزیابی و پهنه بندی تناسب زمین برای توسعه فیزیکی شهر کرج و اراضی پیرامونی بر پایه فاکتورهای طبیعی و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP، فصل نامه جغرافیای طبیعی، سال اول، شماره 4، صص 74-59.
[17] کرم، امیر، 1387، "کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی در ارزیابی زمین برای توسعه کالبدی بر پایه عوامل طبیعی(مطالعه موردی: مجموعه شهری شیراز)"، نشریه علوم جغرافیایی، جلد 8، شماره 11، صص 54-32.
[18] مهرگان، محمد رضا، 1383، "پژوهش عملیاتی پیشرفته"، چاپ اول، انتشارات کتاب دانشگاهی، 256ص.